Stel je voor… Je woont net twee weken in een nieuw land. Toevallig is het een prachtige nieuwjaarsdag en maak je een wandeling. De geur van vuurwerk hangt nog vers in de lucht. Er spelen kinderen buiten in de sneeuw. Terwijl ze sneeuwballen naar elkaar gooien zien ze jou ineens lopen. Opeens roepen een paar van de kinderen: “Hallo Zwarte Piet!”
Met een grote glimlach kijk je naar de kinderen en zegt: “Goedemorgen!” Terwijl jij doorloopt blijven de kinderen roepen: “Zwarte Piet! Zwarte Piet!”. Het woord hallo ken je wel, maar wat een Zwarte Piet is… Je hebt geen idee, want je spreekt nagenoeg geen Nederlands.
Eenmaal thuisgekomen vraag je aan je Nederlandse partner: “What do the words ‘Zwarte Piet’ mean?”. Je partner kijkt je met verbazing aan en legt uit dat Zwarte Piet iemand is die bij Sinterklaas hoort. Dat zijn gezicht bruin geschminkt is en hij de kinderen snoep en cadeautjes geeft.
Het komt waarschijnlijk niet als een verrassing.
Maar die persoon was ik, Belloh. Het is ruim 20 jaar geleden, maar tijdens discussies over Zwarte Piet, denk ik er nog regelmatig aan terug. Ik kan het niet helpen, maar bedenk me dan stilletjes: “Soms is niet alles weten beter voor de rust in je hoofd.”
Het feit dat ik niet wist wat het betekende, dat kinderen een zwarte vrouw zoals ik Zwarte Piet noemen, bleef ik in een vrolijke stemming. Voor mij brengt nieuwjaarsdag nieuwe perspectieven en mogelijkheden. Bij het inluiden van een nieuw jaar hoort viering. En dus, wat de motieven van de kinderen ook waren, het ging mij niet aan.
Die kinderen waren heel blij en ik ook. Ik was net naar Nederland geëmigreerd na meer dan 10 jaar gruwelijke burgeroorlog meegemaakt te hebben. Ik was eindelijk in een vredig land dat me rust en stabiliteit gaf. Dat gevoel had ik zelfs ondanks dat de lucht van vuurwerk me bang maakte. Mijn hoofd kon het vuurwerk niet van bommen en schoten uit de oorlog in Liberia onderscheiden. (Maar dat is een compleet ander verhaal, voor een andere keer.)
Mijn zorg in dit is het volgende:
Er is een grote overeenkomst tussen de twee. Enerzijds heb ik mijn blijdschap om vrij te zijn en met mijn familie samen een vredige kerst vieren. Anderzijds waren daar de kinderen die me als Zwarte Piet zagen, diegene die ze normaal snoep en cadeautjes brengt. Zowel die kinderen als ik waren ontzettend blij.
Wisten die kinderen het verschil tussen een zwarte vrouw met een zwart gezicht en een zwart geschilderd gezicht? Ik weet het niet. Natuurlijk horen kinderen dingen van hun ouders en omgeving. Er zijn ook veel verschillende omschrijvingen van ‘de’ Zwarte Piet. Kinderen kopiëren het gedrag dat ze zien en horen.
Het kerstseizoen staat voor de deur en Sinterklaas loopt weer door de straten , met zijn “hoe je ze ook noemt”-Pieten. Dan zie ik weer de controversie omtrent dit onderwerp. Er zijn mensen voor het behoud van Zwarte piet, het is immers al jaren traditie. Daarnaast zijn er ook best wat mensen anti Zwarte Piet. Omdat ze vinden/voelen als een manier van de “witte wereld” om de “zwarte wereld” te kleineren en discrimineren.
Aan welke kant je ook staat…
Er zijn een paar vragen die door mijn hoofd schieten als ik aan het verhaal hierboven denk. Die prachtige nieuwjaarsdag met in de sneeuw spelende kinderen die me lachend Zwarte Piet noemden.
- Dachten de kinderen dat mijn gezicht geschminkt was? Dat ik geen zwarte vrouw was?
- Wat als ik de volledige betekenis wist achter het Zwarte Piet verhaal, dat zich ontvouwde de afgelopen jaren? En ik pro of anti was? Zou ik dan ook lachend een happy new year roepen?
- Begrijpen de kinderen wat het betekent voor een zwarte persoon om Zwarte Piet genoemd te worden? (Of imiteren ze ook alleen maar?)
Conclusie
Zoals bij zoveel mensen: mijn vragen zijn eindeloos. Maar welke antwoorden er ook op de bovenstaande vragen komen: ik ben dankbaar dat ik toen niet wist wat Zwarte Piet betekende. Het enige dat ik zag was kinderen, spelend in de sneeuw. Sneeuwballen gooien en lachend, blij samen.
Hun blijdschap was zo puur dat ik toen wegliep met de gedachte: “Laat de kinderen maar lekker spelen.” En 20 jaar later kan ik zeggen: “Laat de kinderen maar lekker spelen met verschillende kleuren Pieten. Groene, blauwe, gele, whatever Piet. Zolang ze maar cadeautjes en snoep brengen. In combinatie met vrolijke en spelende kinderen.